invloed van ftalaten op astma
 

Sinds de tachtiger jaren zijn allergieën zoals astma, vooral bij kinderen sterk toegenomen. Verondersteld wordt dat dit wijst op een verzwakt afweer- of immuunsysteem, dat bij jonge mensen veel gevoeliger is voor overgevoeligheidsreacties dan bij volwassenen. Ook ftalaten zouden invloed hebben op het afweersysteem en daarmee op het ontstaan van astma.

 
De ftalaten DEHP (vooral het omzettingsproduct MEHP) en DEP hopen zich op in de longen. Verwacht wordt dat deze ftalaten in de longen de gevoeligheid voor ontstekingen en ontstekingsreacties kunnen oproepen3).
 
Zo bestaat mogelijk een verband tussen het gebruik van ftalaten in huis, vooral in vloerbedekking, en de toename van astma en andere allergische reacties1),2). Zweeds onderzoek uit 2004 laat zien dat kinderen met iets hogere (maar nog steeds "normale") ftalaatconcentraties in het stof van de kinderkamer meer last van allergie hebben. Hogere concentraties BBP in het stof van de kinderkamer leidt tot neusontsteking (rinitis) en eczeem. Hogere concentraties DEHP leiden tot astmatische reacties2).
 
Longoedemen en bronchiale astma worden vaak aangetroffen bij couveusekinderen die langdurige beademing ondergaan. In het condensatievocht van beademingsbuizen, gebruikt voor de beademing van deze kinderen, werden zeer hoge concentraties DEHP aangetroffen. Omdat het hier gaat om toediening van zuivere lucht, dat slechts door één stof verontreinigd is, wijzen de resultaten op een direct verband tussen de ademhalingsproblemen van het kind en blootstelling aan DEHP tijdens de beademing4).
 
hoe werken ftalaten in het lichaam?
 
Verondersteld wordt dat ingeademde ftalaten snel met weefseleiwitten een antigeen vormen en daarbij een allergische reactie opwekken. Ook wordt de productie van aan mestcellen bindende immunoglobulines (IgE) gestimuleerd. Het IgE-mestcel-complex zorgt voor het vrijkomen van ontstekingsmediatoren die bronchospasmen en slijmproductie veroorzaken5).
 
door nabootsing
 
Ftalaten en andere industriële stoffen kunnen een allergische reactie zelfs opwekken zonder betrokkenheid van IgE’s, door prostaglandines na te bootsen. Prostaglandines (zoals PGD2, 9α, 11β, PGF2, PGF2α en tromboxanen) zijn natuurlijke hormoonachtige stoffen die in de longen contracties veroorzaken en de gevoeligheid van de bronchiën op irritaties verhogen6).

De ftalaat DEHP en de metaboliet MEHP vertonen in de bouw een redelijke overeenkomst met prostaglandinen (zie figuur) en kunnen hun gedrag in het lichaam nabootsen.

 
Bij het begin van een gewone immuunrespons plaatst de benzeenring van een prostaglandine zich in het gedeelte van de prostaglandine-receptor in de celmembraan. Door de structuurovereenkomst is het mogelijk dat MEHP dezelfde reactie opwekt door zich te verbinden met de receptor in de celmembraan. Dit zou betekenen dat ftalaten de gevoeligheid voor astma verhogen1).
 
Deze prostaglandines, ook wel "ontstekingsmediatoren" genoemd, worden normaal snel afgebroken door bepaalde enzymen. MEHP wordt door de lichaamsenzymen niet afgebroken en blijft daardoor langer in de longen werkzaam.


1) Oie L, LG Hersoug, JØ Madsen, 1997, Residential Exposure to Plasticizers and Its Possible Role in the Pathogenesis of Asthma, Env. Health Perspectives 105/9.
2) Bornehag, et al, 2004, The Association between Asthma and Allergic Symptoms in Children and Phthalates in House Dust: A Nested Case–Control Study, Environmental Health Perspectives, vol. 112, nr 4.14, p. 1393 -1397.
3) Roth et al, 1988; Doelman et al, 1990; Oie, 1997; Doelman 1990b; Vainiotalo and Pfaffi, 1990; Labow et al, 1990 in 7).
4) Roth et al, 1988 in 7).
5) Bardana en Andrach, 1983 in 7).
6) Murray, 1986 in 1).
7) Hill SS, BR Shaw, AHB Wu, 2000, The clinical effects of plasticizers. Antioxidants and other contaminants in medical polyvinylchloroide tubing during respiratory and non-respiratory exposure, Review, Clinica Chimica Acta 304: 1-8.

Foto: Sommer Poquette www.Flickr.com