Tetracyclinen komen via verschillende routes in het water en de bodem terecht, bijvoorbeeld via mestinjectie in de landbouw.

Deze groep antibiotica zijn op verschillende plaatsen in het milieu aangetoond. Door hun chemische stabiliteit en binding aan andere stoffen blijven ze daar lang aanwezig (zijn persistent) en hopen zich op in de bodem en sediment.

Tetracyclinen binden zich via ionbindingen sterk aan de bodem, en komen daardoor relatief weinig in oppervlakte en grondwater terecht 1). Ze worden in het milieu langzaam afgebroken. De halfwaardetijd in mest is 100 dagen 2), in water 42-46 dagen 3), in water onder invloed van zonlicht drie uur 4). In gebonden vorm kunnen ze tot jaren in de bodem handhaven 5).

In de concentraties waarin tetracyclinen in landbouwgrond en rioolslib voorkomen belemmeren ze micro-organismen en remmen daarmee mogelijk het natuurlijke afbraakproces (kringloop).

Tetracyclinen in de bodem, het water en het sediment verhogen de weerstand (resistentie) van bacteriën tegen antibiotica. Resistente bacteriën kunnen via de lucht, water en voeding door dier en mens opgenomen worden en bij hen de effectiviteit van antibiotica verlagen.

Tetracyclinen zijn direct dodelijk (acuut toxisch) voor algen (fytoplankton) in concentraties onder de één milligram per liter (1 mg/L) oppervlaktewater: Oxytetracycline, dat wordt toegepast tegen infecties in visteelt, is direct dodelijk (EC50) voor de algen Microcystis aeruginosa bij 0,231 mg/L, Rhodomonas bij 1,5 mg/L en Selastrum capricornutum bij 5 mg/L 6). Algen vormen een belangrijke schakel in de voedselkringloop.

Voor meer informatie over toxiciteit van geneesmiddelen in het milieu, zie:

Toxiciteit van geneesmiddelen in het milieu


Door gebrek aan voldoende informatie kan nog weinig gezegd over de werking van uit het milieu opgenomen tetracyclinen in het lichaam.

 
Ga (terug) naar tetracyclinen algemeen

Ga (terug) naar antibiotica in het milieu

Ga (terug) naar medicijnen in het milieu


1) Thiele-Bruhn S, 2003, Pharmaceutical antibiotic compounds in soils- a review, J. Plant Nutr. Soil Sci. 166, 145-167; Kim S and Carlson, K, 2005 LC–MS2 for quantifying trace amounts of pharmaceutical compounds in soil and sediment matrices, Trends in Analytical Chemistry, 24(7).
2) Boxall ABA et al 2003, Veterinary medicines causing environmetal risks? Environ Sci Technol 37:286A-294A.
3) Ingerslev F et al 2001, Primary biodegradation of veterinary antibiotics in aerobic and anaerobic surface water simulation systems, Chemosphere 44:865-872.
4) Oka H et al 1989, Photodecomposition products of tetracycline in aqueous solution. J. Agric. Food Chem 37:226-231.
5) Midtvedt in Kümmerer K (Ed) 2001, Pharmaceuticals in the Environment: Sources, Fate, Effects and Risks, Springer; Kay et al 2004 in Boxall ABA et al 2006 Uptake of veterinary medicines from soils into plants, J Agric Food Chem 45:2288-2297.
6) Holten-Lutzhoft et al 1998 in Kümmerer K (Ed) 2001, hst. 15.

Foto mestinjectie: Stg. Huize Aarde