Verwacht wordt dat de baten de kosten veruit zullen overstijgen. De grootste winst zit in een verlaging van het aantal chronische zieken. Volgens de Europese Commissie 1) zullen door industriële stoffen veroorzaakte of bevorderde ziekten, zoals kanker en allergieën, minder vaak voorkomen. Ook worden de risico’s die stoffen voor het milieu kunnen opleveren (bijvoorbeeld door de ophoping van slecht afbreekbare industriële stoffen in de voedselketen) beperkt.

De commissie illustreert dit met de kosten van allergieën. Deze kosten worden geschat op 29 miljard Euro per jaar in Europa 2). Aangenomen wordt dat industriële stoffen rechtstreeks en/of door een verhoging van de gevoeligheid voor natuurlijke allergenen (zoals stuifmeel) een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van allergieën. Als de nieuwe wetgeving zelfs maar zorgt voor een kleine daling in de uitgaven voor allergieën, zullen de kosten van de strategie daarmee worden gecompenseerd 1).

Doordat het nog niet duidelijk is in welke mate chronische ziektes en kwalen door industriële stoffen worden beïnvloed is geen totaal beeld van de gezondheidswinst te krijgen. De orde van grootte van de totale gezondheidsbaten die van de nieuwe wetgeving verwacht worden illustreert de Europese Commissie met een berekening van het aantal jaren dat door industriële stoffen veroorzaakte ziekte en overlijden wordt verloren 3). Volgens deze voorzichtige berekening kan met een betere stoffenwetgeving in Europa per jaar 45.000 levensjaren of 4.500 levens gespaard worden 4). Omgerekend in geld komt dit op een besparing van 50 miljard Euro gedurende de volgende 30 jaar 5).

Volgens een meer gedetailleerde, maar nog steeds grove, schatting 6) bespaart REACH, na aftrek van de directe en indirecte kosten van de uitvoering van deze wetgeving, tot het jaar 2020 alleen al tussen de 23 en 260 miljard Euro aan medische kosten voor diabetes, ziekte van Parkinson en vermindering van intelligentie (IQ-afname) 7). Voor diabetes alleen zou in deze periode tussen de 7,4 en 37,1 miljard Euro uitgespaard worden; voor de ziekte van Parkinson tussen de 0,5 en 2,6 miljard Euro en voor IQ-afname tussen de 39,5 en 197,4 miljard Euro.

Een ander voordeel van REACH is de stimulans voor innovatie in de chemische sector, omdat stoffen ontwikkeld worden die bestaande schadelijke stoffen moeten vervangen. Dit leidt tot een verbetering van het concurrentievermogen van de chemische industrie in Europa 1).

De Europese Commissie noemt ook meer doorzichtigheid en een betere toegang tot informatie voor de bevolking als voordeel. Dankzij deze maatregel kunnen mensen met kennis van zaken bijdragen aan de besluitvorming over de toepassing van industriële stoffen in dagelijkse producten 1).

In de opsommingen van de voordelen van REACH ontbreken vooralsnog de besparingen op de psychische en sociale kosten die met ziektes gepaard gaan. Ook is de vermindering van de milieukosten in deze berekening niet meegenomen. Hierdoor zal de uiteindelijke besparing van een grotere orde zijn.

1) Commissie Europese Gemeenschappen, COM(2001) 88 definitief, Witboek, Strategie voor een toekomstig beleid voor chemische stoffen, Brussel.
2) Sachverständigenrat für Umweltfragen (Duitse Adviesraad voor het Milieu), 1999 in 6).
3) EC, 2003, Extended impact Assessment, COM(2003) 644.
4) Omdat deze ziektes niet alleen door stoffen worden veroorzaakt, wordt ervan uitgegaan dat 10 tot 50% van de gevallen is veroorzaakt door industriële stoffen 8). Vervolgens wordt er, met de EU , van uit gegaan dat de REACH wetgeving tot een 10% reductie van deze cijfers zal leiden (90% van de gezondheidseffecten heeft te maken met vroegere belasting). Een percentage tussen de 10 en 50% is relatief hoog, omdat meestal lagere percentages hiervoor worden gebruikt. Muir en Zegarac 8) , en met hen het RIVM, bijvoorbeeld, hanteren percentages van maximaal 2,6%. NB Naast de drie genoemde ziektes en afwijkingen, worden in de literatuur meer ziektes en afwijkingen direct gerelateerd aan industriële stoffen. Denk hierbij aan allergieën, zoals astma, hersenschade, autisme, endometriose, hypospadias, (kinder)kankers en algehele aantasting van het immuunstelsel met toegenomen kwetsbaarheid voor ziektes als gevolg.
5) Uitgegaan wordt van een “value statistical life estimate” van 1 miljoen Euro per overleden persoon. Terecht wordt gesteld dat hierbij geen rekening wordt gehouden met de pijn en lijden dat met ziekte gepaard gaat.
6) Pearce D.W., Ph. Koundouri, 2003, The Social Costs of Chemicals, The Cost and Benefits of Future Chemicals Policy in the European Union, WWF-UK.
7) Uitgegaan wordt van een studie uit 1996 8) waarin is berekend dat 0,6 tot 2,5% (gemiddeld 1,5%) van de totale aantal zieken en doden wordt veroorzaakt door industriële stoffen gebruikt in de landbouw en andere diffuse bronnen. Dit cijfer is gebaseerd op (slechts) 15 ziektes die tussen de 5 en 20% door deze stoffen zouden worden veroorzaakt.
8) Muir, T and Zegarac, M. 2001. Societal costs of exposure to toxic substances: economic and health costs of four case studies that are candidates for environmental causation. Environmental Health Perspectives, 109, Supp.6, 885-903; in Pearce & Koundouri 2003.
9) Murray and Lopez, 1996, “The Global Burden of Disease”, The World Bank, in 3) .