de ware prijs, kosten en waarde

Worden de kosten en de waarde van drinkwater uitgedrukt in de prijs? Hoe stellen we de prijs van iets vast? Vervangbaarheid of onvervangbaarheid wordt wel als maatstaf gebruikt om de waarde die we aan iets toekennen in een prijs te vertalen. Vele overvloedig beschikbare "goederen", zoals natuurgebieden, zijn echter onvervangbaar en niet reproduceerbaar. Hetzelfde geldt voor een levensgemeenschap, een landschap, schone lucht, water, bodem en volkgezondheid. De waarde van iets is dus niet altijd uit te drukken in een prijs.

In een duurzame samenleving wordt aan onvervangbare "goederen", en zelfs aan niet bestaande generaties, een bestaansrecht en daarmee een waarde toegekend. Wanneer iets niet meetbaar is kan het toch gewaardeerd worden en bezit het een bestaansrecht. Voordat in deze samenleving, bijvoorbeeld, wordt gesproken over de economische gevolgen van gezondheidsschade, worden zowel de prijs en de kosten van een aangetast menselijk lichaam als de waarde van de kwaliteit van leven vastgesteld: de prijs: mensen die ziek zijn betalen vaak een bepaalde prijs voor medicijnen en medische behandeling om beter te worden. de kosten: jarenlange onzekerheid en zorg, verlies van tijd en energie, van ervaring, kennis en aansluiting bij ontwikkelingen, van toekomstplannen enz, zijn kosten die meestal niet in de prijs worden uitgedrukt. de waarde: het verdriet en de pijn, maar ook de vreugde nadat men gezond is verklaard, is evenmin uit te drukken in de prijs. Het is een bepaalde waarde die mensen hieraan verbinden, die veel verder gaat dan de betekenis van geld.

Samengevat, in het economisch denken van een niet duurzame samenleving ligt de nadruk op de prijs, zie figuur a. In duurzame samenleving bestaat een balans tussen de prijs, de reële kosten en de waarde van iets. Dit geldt voor een product of dienst en ook voor de vasstelling van milieu- en gezondheidsschade, zie fig. b.

de afweging van prijs, kosten en waarde in een schema

In figuur a. ligt de nadruk eenzijdig op de prijs van een product, dienst of schade.

In figuur b. worden de te betalen prijs, de reële productiekosten of schadekosten en de waarde van het product, dienst, of de waarde van de kwaliteit van leven, evenwichtig gewogen.