verstoring darmfunctie

Penicillinen ontregelen, net als andere antibiotica, de normale darmflora en daarmee de darmfunctie. Ze bevorderen de kolonisatie met resistente bacteriën (gramnegatieve bacillen) of schimmels zoals Candida spp. 1).

Vooral medicinaal toegediende ampicilline en amoxicilline kunnen in het spijsverteringskanaal infecties door de Clostridium difficile bacterie veroorzaken. Clostridium difficile zou door ampicilline en amoxicilline moeten worden onderdrukt, maar de penicillinen worden in de darm door andere bacteriessorten (Bacterioïdes) afgebroken. Hierdoor krijgt de Clostridium difficile bacterie de overhand. Deze bacterie produceert een giftige stof (toxine) die de binnenwand van de darm aantast en diarree (enterocolitis, colitis of dikke darmontsteking) veroorzaakt.

allergische reacties

Bij sommige mensen treden allergische reacties op bij inname van penicillinen. De allergische reacties kunnen bestaan uit lichte huidirritaties tot het optreden van anafylactische shock in allerlei sterktes. Een mazelenachtige allergie (maculo papular, zie foto) vindt in 3 tot 5% van de penicillinekuren plaats1).

Anafylactische shock vindt plaats bij 0,2% van elke 10.000 behandelingen met penicillinen1). Penicillinen zijn verantwoordelijk voor 75% van de anafylactische doden in de Verenigde Staten2).

Bij personen die al gevoelig zijn voor penicillinen, kunnen penicillinen allergieën, stuipen en vermindering van beenmerg veroorzaken. Ook kunnen penicillinen de bloedplaatjes (trombocyten) beschadigen, waardoor bloedingen ontstaan of niet meer geremd worden. Penicillinen die langer in het lichaam verblijven veroorzaken meer allergische reacties3).

Kinderen die minimaal één penicillinekuur hebben gehad gedurende de eerste zes maanden van hun leven, hebben een (1,5x) grotere kans op allergieën en een (2,5x) grotere kans op astma op zevenjarige leeftijd. Verondersteld wordt dat penicillinen en andere antibiotica het spijsverteringskanaal en het immuunsysteem van de baby aantasten4).

Allergische reacties op penicillinen kunnen veroorzaakt worden door melk of vlees van koeien die behandeld zijn met penicilline2).

Penicillinen die in lage concentraties via de navelstreng en de moedermelk door de baby worden opgenomen veroorzaken bij de foetus en de baby een verhoging van allergische reacties, diarree en schimmelinfecties2,5).

1) Brody, TM, J Larner, KP Minneman, 1998, Human Pharmacology, Mosby Missouri.
2) Vervloet et al 2002. Volgens deze bron heeft 0,2% van de penicillinebehandelingen een anafylactische shock tot gevolg en heeft 0,02% van de penicillinebehandelingen de dood tot gevolg.
3) Ciancio, G en PC Bourgault, 1989, Clinical Pharmacology for dental professionals, Year Book Medical Publishers Inc. Chicago.
4) Johnson, C C, 2003, Henry Ford Hospital, Detroit, www.hendryford.com.
5) diverse bronnen in 3).

Foto: Vervloet en Durham, 1998.