Sinds het jaar 2010 bestaat in Nederland het non-for-profit farmaceutisch bedrijf Cinderella (www.cinderella-tx.org). Het bedrijf richt zich op de ontwikkeling en productie van veelbelovende en vaak essentiële geneesmiddelen die niet door de gevestigde farmaceutische industrie (verder) worden ontwikkeld, omdat deze onvoldoende winst zullen opleveren (stiefkindgeneesmiddelen). De non-for-profit-benadering van Cinderella biedt meer ruimte om (groene) medicijnen op de markt te brengen die minder schadelijk zijn voor het milieu en daarmee de volksgezondheid. De reguliere industrie toont vooralsnog geen interesse voor groene/ecodesign pillen, gezien de hoge ontwikkelkosten en beperkte markt. Ook schept de Cinderella-formule ruimte voor de ontwikkeling van een dienstenpakket waarin tegelijk niet chemische therapieën en ziektepreventie, c.q. gezondheidsbevordering een plaats kunnen vinden.
Het ontbreken van een winstoogmerk met bijbehorende patenten en aandeelhouders, brengt een groot aantal kansen met zich mee voor een in aanzien dalende bedrijfstak. Het is ook een signaal richting de zorgsector, waar commerciële motieven in toenemende mate in botsing komen met de beroepsethiek. Naast kansen zijn er mogelijk ook enkele keerzijden:
bij grotere groepen patiënten wil Cinderella stiefkindgeneesmiddelen laten produceren en verkopen door bedrijven. Omdat deze bedrijven weinig hoeven te investeren kunnen ze het middel voor een relatief lage prijs verkopen. De vraag is wel of bedrijven middelen tegen kostprijs alleen willen verkopen. Zo ja, dan zorgt dit ervoor dat het gezondheidsaspect voorop blijft staan, in plaats van het omzet opstuwende winstoogmerk: de zorg wordt gevrijwaard van een ethisch onverantwoorde eenzijdige marketing en voorlichting. Wat Cinderella betreft blijft marketing zelfs helemaal achterwege. Bij voor Cinderalla producerende bedrijven ligt dat waarschijnlijk anders. Maar ook hier geldt: de winstdruk is minder, dus ook de marketingdruk;
Cinderella brengt medicijnen wel in omloop, maar niet “op de markt”. De middelen worden niet geregistreerd bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen. Het CBG wordt verondersteld de patiënt te beschermen tegen risico’s van medicijnen. Volgens de Geneesmiddelenwet kunnen medicijnen zonder CBG-registratie niet (wel en niet om winst) verhandeld worden. Het niet registreren kan een precedent scheppen voor anderen die wel om winst medicijnen in de handel willen brengen, maar niet de kosten van uitgebreid onderzoek en registratie willen maken. Hierdoor kunnen allerlei middelen zonder CBG-controle en daarmee zonder receptplicht beschikbaar komen. Omdat er geen registratie plaatsvindt, kunnen de middelen ook niet uit de omloop gehaald worden. Middelen waarvan de risico’s niet bekend zijn, noch bewaakt worden.
Cinderella doet geen Fase III gerandomiseerd onderzoek. Gesteld wordt dat dergelijk onderzoek alleen nodig is voor registratie c.q. vergoeding van het medicijn door een zorgverzekering. Fase III onderzoek met een grote groep patiënten is niettemin zinvol om de werking statistisch beter aantoonbaar te maken. Het is ook nodig om bijwerkingen op het spoor te komen. Standaard onderzoek blijkt hiertoe niet voldoende te zijn. Daarnaast is voortdurend bewaking nodig (zie 15-daagse meldingen en Periodic Safety Update Reports van het CBG). Zonder dergelijk onderzoek is de kans groter dat later een gevaarlijke bijwerking wordt gevonden, waardoor alsnog, na een vermeend en gevierd succes, het middel gedeeltelijk of volledig ingetrokken dient te worden. Mocht dit enkele keren gebeuren, dan is dit niet bevorderlijk voor het vertrouwen in het initiatief;
